Maurycy Beniowski - banknot

Maurycy Beniowski 1746 - 1786

Maurycy August Beniowski (właśc. Mateusz Maurycy Michał Franciszek Serafin August Beniowski, węg. Benyovszky Móric, słow. Móric Beňovský; ur. przed 20 września 1746 we Vrbovém, zm. 23 maja 1786 na Madagaskarze) – węgierski i polski szlachcic, uczestnik konfederacji barskiej, zesłaniec na Kamczatkę, uciekinier i podróżnik, kolonizator i „król” Madagaskaru, autor poczytnych Pamiętników.

W Rzeczypospolitej brał udział w konfederacji barskiej, w wyniku czego został zesłany najpierw w głąb Rosji, następnie na Syberię i w końcu na Kamczatkę, z której zorganizował ucieczkę statkiem. Przebył trasę od Morza Arktycznego i wybrzeży Alaski, poprzez Japonię i Tajwan do Chin (Makau), skąd poprzez francuskie kolonie na Oceanie Indyjskim i południowe wybrzeża Afryki dostał się do Europy. Odwiedził również Amerykę Północną i wspierał rodzące się Stany Zjednoczone. Z ramienia Francji był kolonizatorem Madagaskaru, gdzie został w 1776 roku obwołany przez tubylców „wielkim królem” (ampansakebe) wyspy i gdzie prawdopodobnie podczas jednego z kolejnych pobytów zginął w potyczce z Francuzami.

Maurycy Beniowski był autorem głośnych pod koniec XVIII wieku Pamiętników, w których opisał swój udział w konfederacji i brawurową ucieczkę z Kamczatki. Był arystokratą pochodzenia węgiersko-słowackiego, uważał się jednak również za Polaka, co podkreślał kilkakrotnie w swych Pamiętnikach. Związany jest z trzema narodami: słowackim, węgierskim i polskim. Bohater wielu utworów literackich, z których najważniejszym jest poemat dygresyjny Juliusza Słowackiego Beniowski.